Göbek fıtığı, karın duvarında bulunan göbek deliği (umbilikus) çevresindeki zayıf noktanın, karın içi organlar veya yağ dokusu tarafından dışarıya doğru itilmesi sonucu oluşan bir fıtık türüdür. Yeni doğan bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde görülebilen bu durum, çoğu zaman masum başlasa da, ihmal edildiğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle yetişkinlerde kendiliğinden geçmeyen ve zamanla büyüme eğiliminde olan göbek fıtıkları, cerrahi müdahale gerektirebilir.
Göbek Fıtığı Nedir?
Göbek fıtığı, göbek deliği çevresindeki karın kaslarının zayıflaması sonucu karın içi dokuların dışarı doğru çıkmasıyla oluşur. Bu çıkıntı, genellikle cilt altında gözle görülür bir şişlik şeklindedir ve öksürük, ıkınma veya ayakta durma sırasında daha belirgin hale gelir. Yeni doğan bebeklerde göbek kordonunun düşmesinden sonra gelişebilirken, yetişkinlerde ise karın içi basıncının arttığı durumlarda ortaya çıkar. Göbek deliği, anatomik olarak zaten zayıf bir bölgedir; bu nedenle fıtık oluşumu bu alanda oldukça yaygındır.
Göbek Fıtığı Neden Olur?
Göbek fıtığının gelişmesinde rol oynayan bazı risk faktörleri şunlardır:
Obezite: Karın bölgesindeki fazla yağ dokusu karın içi basıncını artırır.
Gebelik: Özellikle çoklu gebelik veya iri bebek taşıma gibi durumlar karın duvarını zorlar.
Ağır kaldırma: Uygun teknik kullanılmadan ağırlık kaldırmak fıtık oluşumunu tetikleyebilir.
Kronik öksürük: Uzun süreli öksürük, karın içi basıncını artırarak fıtık riskini artırır.
Kabızlık: Sürekli ıkınmak da göbek fıtığına zemin hazırlayabilir.
Geçirilmiş karın ameliyatları: Cerrahi sonrası iyileşme döneminde karın duvarı zayıflayabilir.
Yeni doğan bebeklerde ise göbek halkasının doğumdan sonra tam kapanmaması sonucu fıtık gelişebilir.
Göbek Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Göbek fıtığının en yaygın belirtisi, göbek bölgesinde görülen yuvarlak veya oval bir şişliktir. Diğer belirtiler arasında şunlar yer alabilir:
Ayakta dururken veya öksürürken belirginleşen şişlik
Hafif ya da orta derecede ağrı veya rahatsızlık hissi
Şişlik üzerine bastırıldığında içeri girmesi
Fıtığın sıkışması durumunda ani, şiddetli ağrı ve sertleşme
Mide bulantısı veya kusma (sıkışan fıtıklarda)
Şayet fıtık şişliği zamanla sertleşiyor, ağrı artıyor veya içeri girmiyorsa bu durum “inkarserasyon” (boğulmuş fıtık) anlamına gelebilir ve acil müdahale gerektirir.
Göbek Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Göbek fıtığı, genellikle fizik muayene ile teşhis edilir. Doktor, hastadan öksürmesini veya ıkınmasını isteyerek fıtığın çıkışını gözlemleyebilir. Bazı durumlarda ultrason veya karın tomografisi gibi görüntüleme yöntemleriyle detaylı inceleme gerekebilir, özellikle fıtığın içeriğinde ne olduğu veya sıkışma şüphesi varsa.
Göbek Fıtığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Göbek fıtığı tedavisi, fıtığın büyüklüğüne, belirtilerin şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavi seçenekleri şu şekildedir:
- İzlem (Takip)
Bebeklerde göbek fıtıkları genellikle kendiliğinden kapanır. 1 yaşına kadar gözlemlenir, çoğu zaman müdahaleye gerek kalmaz. Ancak fıtık 4 yaşına kadar kapanmazsa cerrahi düşünülebilir.
- Cerrahi Tedavi
Yetişkinlerde göbek fıtıkları genellikle kendiliğinden geçmez ve zamanla büyüme eğilimindedir. Bu nedenle cerrahi müdahale en etkili ve kalıcı tedavi yöntemidir. Uygulanan başlıca yöntemler:
Açık fıtık onarımı: Fıtık kesesi çıkarılır ve karın duvarı dikilir. Büyük fıtıklarda yama (mesh) ile desteklenir.
Laparoskopik (kapalı) fıtık onarımı: Küçük kesilerle kamera ve aletler yardımıyla fıtık tamiri yapılır. Daha az ağrı, kısa iyileşme süresi ve daha küçük iz avantajları vardır.
Fıtık ameliyatı sonrası hastaların ağır kaldırmaktan kaçınması ve düzenli kontrole gitmesi önerilir. İyileşme süresi kişiye göre değişmekle birlikte genellikle birkaç hafta içinde hasta normal yaşantısına dönebilir.
Göbek Fıtığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen göbek fıtıkları zamanla büyüyebilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle fıtığın sıkışması, kan dolaşımının bozulmasına ve doku ölümü (gangren) gibi hayati tehlike arz eden durumlara neden olabilir. Bu yüzden “zararsız bir şişliktir” diye düşünülmemeli ve uygun zamanda hekime başvurulmalıdır. Göbek fıtığı, bebeklikten yetişkinliğe kadar her yaşta görülebilen, ancak doğru tanı ve uygun tedavi ile tamamen kontrol altına alınabilen bir sağlık problemidir. Özellikle erişkinlerde kendiliğinden geçmeyen göbek fıtıkları, yaşam kalitesini düşürebilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle belirtiler fark edildiğinde gecikmeden bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalı, gerekirse cerrahi tedavi planlaması yapılmalıdır.
Bir Cevap Yaz
