Bel fıtığı ameliyatı omurga disklerinin sinir köklerine baskı yapması sonucu gelişen ağrı ve nörolojik bozuklukları ortadan kaldırmak için uygulanan cerrahi bir işlemdir. Ancak her bel fıtığı hastasında ameliyat zorunlu değildir. Günümüzde geliştirilen modern fizik tedavi yöntemleri ve mekanik traksiyon teknikleri, birçok hastada cerrahiye gerek kalmadan iyileşme sağlamaktadır. Bu konuda yapılmış en dikkat çekici bilimsel çalışmalardan biri, sürekli lomber traksiyonun (çekme tedavisi) bel fıtığı üzerindeki etkisini doğrudan ölçen klinik araştırmadır.
Bel Fıtığı Ameliyatı Gerekmeden Uygulanan Traksiyonun Etkisi
Türkiye’de yürütülen bu randomize kontrollü çalışmada, bel fıtığı tanısı konulan 46 hasta iki gruba ayrılmıştır. Birinci gruba fizik tedaviye ek olarak sürekli lomber traksiyon, ikinci gruba ise yalnızca fizik tedavi uygulanmıştır. Araştırmanın temel amacı, traksiyonun hem ağrı ve hareket kısıtlılığı gibi semptomlara hem de BT (bilgisayarlı tomografi) ile ölçülen fıtık boyutuna etkisini incelemektir.
Tedavi 15 seans olarak planlanmış ve traksiyon kuvveti hastanın vücut ağırlığının %25’inden başlayıp %50’sine kadar çıkarılmıştır. Hastaların ağrısı VAS (Görsel Analog Skala) ile, hareket kabiliyeti Schober testi ile, sinir kökü etkilenmesi ise Straight Leg Raise (SLR) testiyle değerlendirilmiştir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Öncesi Bilimsel Bulgular: Traksiyon Gerçekten Etkili mi?
Sonuçlar, bel fıtığı ameliyatı öncesi uygulanan konservatif tedavilerin önemini açıkça ortaya koymuştur. Traksiyon uygulanan grupta:
- BT’de fıtık boyutu %23 oranında küçülmüştür.
- Herniasyon indeksi 276.6’dan 212.5’e düşmüştür (p<0.01).
- Siyatik ağrısı belirgin şekilde azalmış, reflekslerde düzelme gözlenmiştir.
- Hastaların %79’unda fıtığın boyutunda anlamlı küçülme saptanmıştır.
Kontrol grubunda ise fizik tedaviye rağmen fıtık boyutunda anlamlı değişiklik olmamıştır. Bu sonuçlar, fizik tedaviye eklenen traksiyonun hem klinik hem de radyolojik açıdan güçlü bir etkisi olduğunu kanıtlamıştır.
Traksiyonun Mekanizması: Fıtığı Geriye Çekmek Mümkün mü?
Traksiyon tedavisi, omurlar arasındaki mesafeyi artırarak disk içi basıncı azaltır. Bu negatif basınç, fıtıklaşmış disk materyalinin bir kısmının geri çekilmesine yardımcı olur. Ayrıca posterior longitudinal ligamentin gerilmesi, sinir kökü üzerindeki baskıyı azaltır.
Bu mekanizma sayesinde:
- Omurlar arası mesafe artar,
- Sinir köklerine binen bası azalır,
- Kan dolaşımı ve sinir kökü beslenmesi iyileşir.
Sonuç olarak, traksiyon yalnızca ağrıyı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda fıtık dokusunun fiziksel olarak küçülmesine de katkı sağlar. Özellikle büyük hacimli fıtıklarda bu etki çok daha belirgindir.
Bel Fıtığı Ameliyatı Ne Zaman Gerekir?
Her hastada bel fıtığı ameliyatı gerekliliği aynı değildir. Öncelikle ilaç tedavisi, fizik tedavi ve traksiyon gibi konservatif yöntemler uygulanmalıdır. Ancak bazı durumlarda ameliyat kaçınılmaz hale gelir. Şu durumlarda cerrahi müdahale önerilir:
- İdrar veya dışkı kontrolü kaybı (Cauda equina sendromu belirtisi),
- Ciddi kas gücü kaybı ya da ilerleyen felç,
- Şiddetli ve dayanılmaz ağrıya rağmen 4–6 hafta içinde konservatif tedaviye yanıt alınamaması,
- Büyük ve sinir kökünü belirgin şekilde sıkıştıran fıtık görüntülerinin bulunması.
Bu belirtiler varsa, zamanında yapılan bel fıtığı ameliyatı, kalıcı sinir hasarını önlemek açısından hayati önem taşır. Ancak bu bulguların yokluğunda çoğu hasta, doğru fizik tedavi programı ve traksiyonla ameliyatsız iyileşme gösterebilir.
Sonuç: Her Bel Fıtığı Ameliyatı Gerekli Değildir
Bilimsel çalışmalar, bel fıtığı ameliyatı öncesinde traksiyon gibi konservatif yöntemlerin güçlü bir alternatif olduğunu göstermektedir. Sürekli lomber traksiyon:
- Fıtık boyutunu küçültür,
- Ağrıyı azaltır,
- Sinir basısını hafifletir,
- Hastaların yaşam kalitesini artırır.
Bu nedenle, acil cerrahi gerektirmeyen hastalarda önce traksiyon ve fizik tedavi gibi yöntemler denenmeli, ameliyat yalnızca gerekli durumlarda tercih edilmelidir.
🔹 Son Söz
Bel fıtığı ameliyatı, doğru hastaya doğru zamanda uygulandığında etkili bir çözümdür; ancak çoğu durumda, sürekli lomber traksiyon gibi bilimsel temelli fizik tedavi yöntemleri ameliyatsız iyileşme sağlayabilir. Düzenli takip, doğru egzersiz ve uzman rehberliğiyle, birçok hasta ameliyata gerek kalmadan ağrısız bir yaşama kavuşabilir.
Bir Cevap Yaz
